Εκκλησία Αγίου Ιακώβου
Η Εκκλησία του Αγίου Ιακώβου του Πέρση βρίσκεται στην πλατεία του χωριού και αποτελεί κτίσμα των αρχών του 19ου αιώνα. Ο ναός είναι πετρόκτιστος – ο βόρειος τοίχος έχει πάχος δύο μέτρα- είναι μονόκλιτος, κτισμένος σε γοτθικό ρυθμό και κεραμιδοσκέπαστος.
Το Εικόνισμα του Αγίου Ιακώβου του Πέρση αποτελεί έργο του κρητικού Ζωγράφου Ιωάννη Κορνάρου. Ο Άγιος ιστορείται μετωπικά από τους μηρούς και πάνω μαζί με δύο αγγέλους. Στο κάτω μέρος τη εικόνας εξιστορείται όλο το μαρτύριο και ο τεμαχισμός του Αγίου.
Ο Άγιος Ιάκωβος ο Πέρσης ο Μεγαλομάρτυρας έζησε περί τα τέλη του 4ου αιώνα με αρχές του 5ου αιώνα (395-421 μ.χ.) στην περσική πόλη Βηθλαβά, στη χώρα των Eλουζησίων. Ήταν έντιμος και περήφανος άνθρωπος, και επίσης πολύ αγαπητός από τον Iεζδεγέρδη, βασιλέα των Περσών. Έτσι, από την πολλή φιλία που είχε αναπτυχθεί μεταξύ τους, ο Άγιος Ιάκωβος απαρνήθηκε τον Χριστιανισμό, και εδέχθη την αγάπη και φιλία του βασιλέως. Η μητέρα του και η γυναίκα του, οι οποίες ήταν ευσεβείς γυναίκες, προσπάθησαν να τον μεταπείσουν, ώστε να επανέλθει στο σωστό δρόμο, ώσπου και τελικά τα κατάφεραν. Ο βασιλιάς Iεζδεγέρδης, πιθανώς εκλαμβάνοντας το γεγονός ως διακοπή της αφοσίωσης προς το πρόσωπό του, διάταξε το θάνατό του δια τεμαχισμού.
Η μνήμη του τιμάται στις 27 Νοεμβρίου.
Εκκλησία Αγίου Δημητρίου (Παλαιοημερολογιτών)
Στην αριστερά πλευρά του δρόμου που οδηγεί στην είσοδο της κοινότητας,είναι κτισμένος ναός αφιερωμένος στο Μυροβλήτη Άγιο Δημήτριο.
Ο ναός οικοδομήθηκε το 1949-1950 από ομάδα κατοίκων της Χοιροκιτίας που έμειναν πιστοί στο παλιό εκκλησιαστικό ημερολόγιο.Κτίστηκε από τον Πάτροκλο Θεοδώρου με την οικονομική συμπαράσταση αρκετών συγχωριανών του.Είναι πετρόκτιστος,για το κτίσιμο χρησιμοποιήθηκαν διαφόρων σχημάτων και μεγεθών ασβεστόλιθοι,μονόκλιτος με καμαρωτή κεραμιδοσκεπαστή στέγη.Το εικονοστάσι είναι ξύλινο και κοσμείται με μεγάλες προσκυνηματικές εικόνες.Ο ναός χρησιμοποιείται από χριστιανούς που ακολουθούν το Παλιό Ημερολόγιο καί λειτουργείται από ιερέα επίσης πιστό στο ίδιο Εκκλησιαστικό Ημερολόγιο.
Eκκλησία Παναγίας του Κάμπου
Στα δυτικά του χωριού, ορθώνεται η εκκλησία της Παναγίας του Κάμπου, η οποία δεν απέχει από τα ερείπια του οικήματος που αρχικά ανήκε στο τάγμα των Ναϊτών και αργότερα στο τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη.
Αρχιτεκτονικά κατατάσσεται στον τύπο των μονόκλιτων εκκλησιών με τρούλους. Φέρει διαστάσεις 12,5 x 4 μέτρα, χωρίς την αψίδα. Το αρχικό μήκος της εκκλησίας ήταν μόλις οχτώ μέτρα. Αυτό καταδεικνύει πως η εκκλησία έτυχε επέκτασης στα δυτικά. Το βασικό οικοδομικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση της παλαιότερης εκκλησίας ήταν πωρόλιθοι αδρά λαξευμένοι, οι οποίοι μάλιστα είναι πολύ μεγαλύτεροι απ’ αυτούς που χρησιμοποιήθηκαν στην νεότερη εκκλησία.
Στο εσωτερικό του ναού, φαίνεται πως ο δυτικός τοίχος κατεδαφίστηκε και αντικαταστάθηκε με οξυκόρυφο τόξο. Οξυκόρυφη είναι και η καμάρα του δυτικού τμήματος της εκκλησίας, ενώ οι καμάρες και τα διπλά τόξα του βορείου και του νοτίου τοίχου-μέρη της αρχικής εκκλησίας- είναι ημικυκλικά. Ο ιερέας του χωριού, συμπληρώνει πως «το κλειδί του δυτικού οξυκόρυφου τόξου» είναι ψηλότερο από το κλειδί του περιθύρου. Το τελευταίο περιβάλλει μια σκαλιστή παράσταση αποτελούμενη από μια ανθρώπινη μορφή και αμπελόφυλλα, τα οποία θεωρούνται δυτική προσθήκη του 15ου αιώνα. Το 15ο αιώνα ή αρχές του 16ου αιώνα, πριν από το 1552, το ανατολικό τμήμα της εκκλησίας υπέστη κάποια καταστροφή. Όπως ήταν φυσικό ακολούθησαν μια σειρά από οικοδομικά έργα με στόχο την επιδιόρθωση και την βελτίωση του εκκλησιαστικού οικοδομήματος. Για να στηρίξουν τον τρούλο, αφενός κατασκεύασαν οξυκόρυφο τόξο στο δυτικό άκρο της ανατολικής κάμαρας και αφετέρου πρόσθεσαν ποδαρικά στις εντοιχισμένες ανατολικές παραστάδες, που προηγουμένως στήριζαν το βόρειο και νότιο κεντρικό τόξο.
Επιπρόσθετα, τοποθέτησαν προβόλους στις δυο δυτικές παραστάδες που στήριζαν το βόρειο και το νότιο κεντρικό τόξο. Προχώρησαν και στην προσθήκη οξυκόρυφων τόξων, εκ των οποίων το ένα κτίστηκε κάτω από το βόρειο κεντρικό τόξο. Οι προαναφερόμενες οικοδομικές αλλαγές, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ιερέας του χωριού, «αλλοίωσαν σημαντικά το εσωτερικό της εκκλησίας».
Ο φωτισμός της εκκλησίας επιτυγχάνεται μέσω του τρούλου με τα τέσσερα μικρά παράθυρα και του μικρού παραθύρου, που βρίσκεται στο μέσο του νότιου τοίχου. Η κεντρική θύρα του ναού βρίσκεται στο δυτικό τυφλό τόξο του νότιου τοίχου.
Στην εκκλησία σώζονται δύο στρώματα τοιχογραφιών. Οι τοιχογραφίες του πρώτου στρώματος δεν διακρίνονται, ενώ του δεύτερου στρώματος δεν είναι όλες ούτε της ίδιας εποχής, ούτε έργο του ίδιου ζωγράφου. Τόσο οι προαναφερόμενες τοιχογραφίες όσες και οι τοιχογραφίες που κοσμούν τις αψίδες του ανατολικού τμήματος είναι επηρεασμένες από τη δυτική τέχνη.
Στην αψίδα σώζεται τοιχογραφία με την Πλατυτέρα, ανάμεσα στους Αρχαγγέλους και πιο κάτω η κοινωνία των Αποστόλων. Στο άνω μέρος του ημικύκλιου τοίχου της αψίδας, αγιογραφήθηκαν τέσσερις ιεράρχες και η κεφαλή ενός Αγίου. Ο ιερέας σημειώνει πως όλες οι τοιχογραφίες «είναι καλυμμένες με άλατα, καπνό και ασβεστοχρίσματα». Στον τρούλο σώζεται τμήμα τοιχογραφίας με τον Παντοκράτορα, ενώ στο τύμπανο όρθιοι προφήτες. Σε μεγάλο τμήμα των σφαιρικών τριγώνων του τρούλου απεικονίζονται οι Ευαγγελιστές. Μικρότερα τμήματα τοιχογραφιών φιλοτεχνήθηκαν και σε άλλα μέρη της εκκλησίας.
Σημαντική θέση ανάμεσα στις τοιχογραφίες κατέχει η τοιχογραφία του Αγίου Γεωργίου, η οποία βρίσκεται στο δυτικό τυφλό τόξο του βορείου τοίχου -μέρος της αρχικής εκκλησίας- και σώζεται σε καλή κατάσταση. Η τοιχογραφία αυτή περιβάλλεται από σκηνές του μαρτυρίου του Αγίου. Η τοιχογραφία είναι αναθηματική και είναι έργο κάποιου αγιογράφου Συμεών. Η τεχνοτροπία της συγκεκριμένης τοιχογραφίας μαρτυρεί πως δεν είναι έργο του Συμεών Αξέντη. Η τοιχογραφία έγινε το 1509 με δαπάνη κάποιου Σάββα και της οικογένειας του. Η άλλη αναθηματική τοιχογραφία παριστάνει τον Άγιο Ιλάριο και βρίσκεται στο νεότερο τόξο, που στηρίζει τον τρούλο στα δυτικά. Στον κιλλίβαντα αυτού του τόξου υπάρχει η αναθηματική επιγραφή αλλά και η χρονολογία, 1552.
Πηγή:
Ιερέας του χωριού, πάτερ Νικόλαος Βρακάς
Eκκλησία της Αγίας Παρασκευής
Βορειοανατολικά του χωριού και δίπλα από τον κύριο αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας–Λεμεσού βρίσκεται το ξωκλήσι της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Παρασκευής. Το Εκκλησάκι οικοδομήθηκε περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα. Το ξωκλήσι αρχικά ήταν πετρόκτιστο. Αργότερα, γύρω στο 1997 έγινε ανακαίνιση του ναού.
Η μνήμη της τιμάται στις 26 Ιουλίου
Πηγές:
Κοινοτικό Συμβούλιο Χοιροκοιτίας
Κώστας Παπαγεωργίου, Χοιροκοιτία- Δια Μέσου Των Αιώνων, Κύπρος 2008
Eξωκλήσι Αγίου Φανουρίου & Αγίου Νεκταρίου
Στην ανατολική είσοδο του χωριού, σε ένα αρκετά μεγάλο επίπεδο οικόπεδο κτίστηκε πρίν απο δέκα περίπου χρόνια παρεκκλήσι το οποίο αφιερώθηκε στον Άγιο Φανούριο και το θαυματουργό Άγιο Νεκτάριο τον Πενταπόλεως.Το όμορφο εκκλησάκι κτίστηκε με δαπάνες όλων των κατοίκων του χωριού.Φέρει δυο εισόδους, την κύρια στα δυτικά και δεύτερη στα βόρεια,καθώς και έξι παράθυρα.Στο Άγιο Βήμα υπάρχει μικρότερη είσοδος στη βόρεια πλευρά και τρία μικρά παράθυρα στην κόγχη του.Το εικονοστάσι της εκκλησίας είναι ξύλινο ,απλό και απέριττο.Στο δυτικό εσωτερικό τοίχο του παρεκκλησιού είναι τοποθετημένο ένα πολύ μεγάλο εικόνισμα του Προστάτη της Χοιροκιτίας Αγίου Ιακώβου του Πέρση.Σύμφωνα με την επιγραφή γραμμένη πάνω στο άγιο εικόνισμα αυτό αποτελεί έργο του 1899 και έγινε απο το λειτουργό και ζωγράφο Ευτύχιο Π απο την Λάρνακα.
Eξωκλήσι Αγίου Γεωργίου
Δυτικότερα της Παναγίας του Κάμπου και σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων από το χωρίο, βρίσκεται το Ξωκλήσι του Άγιου Γεώργιου του Τροπαιοφόρου. Είναι κτισμένο από πέτρα και φέρει αμφικλινή ξύλινη στέγη. Στο νότιο εσωτερικό τοίχο του ναού υπάρχει μια μεγάλη τοιχογραφία, η οποία παριστάνει τον Στρατηλάτη Άγιο Γεώργιο πάνω στο άλογο να κρατεί μεγάλο κοντάρι και μ’ αυτό να σκοτώνει το δράκο. Στο προαύλιο του ναού υπάρχει μια μεγάλη στρογγυλή πέτρα στη μέση της οποίας υπάρχει μια τρύπα. Πολλοί χριστιανοί που παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα υγείας, συνηθίζουν να περνούν μέσα από τη συγκεκριμένη τρύπα πιστεύοντας πως ο Άγιος Γεώργιος, στη χάρη του οποίου καταφεύγουν, θα μεσιτεύσει στον Πανάγαθο Θεό, ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα τους.
Eξωκλήσι του Αγίου Κυριάκου
Κοντά στον αυτοκινητόδρομο σε πολύ μικρή απόσταση από το καφεστιατόριο “ΛΥΣΗ” υπάρχει το παρεκκλήσι το οποίο είναι αφιερωμένο στον Άγιο Κυριάκο. Κτήτορες του νέου ιερού οικοδομήματος είναι το ζεύγος Γεώργιου και Ανδρούλας Νικολεττή από τη Χοιροκοιτία. Μετά τον άδικο χαμό του αγαπημένου τους παιδιού Κυριάκου, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Το εκκλησάκι είναι μονόκλιτο, ξυλόστεγο με αμφικλινή κεραμιδένια στέγη.
Βίος Αγίου Κυριακού
Ο Άγιος Κυριακός καταγόταν από την Κόρινθο και γεννήθηκε τον 5ο αιώνα, κατά την εποχή της αυτοκρατορίας του Θεοδοσίου του Μικρού. Προερχόταν από ιερατική οικογένεια. Πατέρας του ήταν ο ιερέας Ιωάννης και μητέρα του η πρεσβυτέρα Ευδοξία.
Ο Κυριακός χειροθετήθηκε αναγνώστης από τον Επίσκοπο Κορίνθου Πέτρο, ο οποίος ήταν στενός συγγενής του. Κατόπιν, αναχώρησε για την έρημο, όπου μαθήτευσε κοντά στον Μεγάλο Ευθύμιο. Έπειτα ο Όσιος Ευθύμιος τον έστειλε στον γέροντα Γεράσιμο, προκειμένου να διακονήσει τον ασκητή αυτό. Πράγματι, ο Κυριακός κατέστη υπόδειγμα μοναχού, αφού συνόδευε τον ασκητή Γεράσιμο στην έρημο του Ρουβά. Ο ενάρετος μοναχός Κυριακός επέστεψε στην Λαύρα όταν ο Όσιος Γεράσιμος κοιμήθηκε εν Κυρίω.
Φαίνεται ότι μια στάση που σημειώθηκε στη Λαύρα του Ευθυμίου κατέστη η αιτία να αναχωρήσει από εκεί με προορισμό τη λαύρα του Οσίου Χαρίτωνα, όπου και χειροτονήθηκε ιερέας. Τότε διήνυε το 40 έτος της ηλικίας του. Εκεί αγωνίστηκε για 30 περίπου χρόνια, ασκώντας τις αγίες αρετές του Ευαγγελίου, όπως την πραότητα και την ανεξικακία.
Στην ηλικία των 70 ετών, περίπου, αναχώρησε για την Λαύρα του Νατουφά, όπου ασκήτεψε έως τα 90 του χρόνια και ευεργετώντας τους πιστούς προσκυνητές με τις προσευχές του, αλλά και υπηρετώντας τους με τα χαρίσματα που του έδωσε η Χάρη, όπως το διορατικό και το προορατικό χάρισμα. Παρόλη την αγάπη του προς τον κόσμο, που έτρεχε να λάβει την ευχή του και να ακούσει τις συμβουλές του, ο όσιος Κυριακός αισθανόταν την ανάγκη να αποχωρήσει σε άβατο σημείο, για να συνεχίσει τη λειτουργία του μυστηρίου της προσευχής.
Μαθαίνοντας οι πατέρες της Μονής του Αγίου Χαρίτωνα την κίνηση του γέροντος Κυριακού αποφάσισαν να τον προσκαλέσουν όπως επιστρέψει στο μοναστήρι, όπου θα μπορούσε να ησυχάζει στο σπήλαιο του οσίου Χαρίτωνος. Τελικά, ο άγιος Κυριακός πραγματοποίησε την επιθυμία των ευλαβών μοναχών που τον επισκέφθηκαν.
Ο όσιος Κυριακός πριν από την κοίμησή του παρέδωσε τους βίους των οσίων Σάββα του Ηγιασμένου και Ευθυμίου του Μεγάλου στον Άγιο Κύριλλο, Αρχιεπίσκοπο Ιεροσολύμων.
Κοιμήθηκε σε ηλικία 107 ετών.
Η μνήμη του τιμάται στις 29 Σεπτεμβρίου.